4 mei 2025
Dodenherdenking in Westmaas
Op 4 mei jl. vond in Westmaas weer de jaarlijkse dodenherdenking plaats die druk werd bezocht. Een
bijeenkomst in de kerk met twee toespraken, afgewisseld met een muzikaal intermezzo en gedichten
van schoolkinderen inclusief dat van de kinderburgmeester van de Hoeksche Waard. Na afloop
werden bij het monument “De Traan” kransen en bloemstukken gelegd van de gemeente, onze kerk,
de veteranen Hoeksche Waard, de LHBTI en van de Oranjevereniging. Ook werden door de
aanwezigen rozen bij het monument gelegd. Na het spelen van “The Last Post”, gevolgd met 2
minuten stilte, was er een Stille tocht naar de begraafplaats waar bij de drie oorlogsgraven
grafkaarsen werden ontstoken.
De twee toespraken tijdens de herdenkingsdienst werden uitgesproken door de burgemeester van
de Hoeksche Waard, Erik van Heijningen en Ruud in ‘Veld, een neef van verzetsstrijder Johannes Kolf,
die in januari 1945 werd doodgeschoten. Hieronder volgen enkele passages uit hun lezing.
Herdenken is niet alleen terugkijken, het is ook doorgeven en doorvertellen.
Erik van Heijningen:
“We staan samen hier in Westmaas om stil te staan bij alle burgers en militairen die hun leven gaven voor onze vrijheid. In de Tweede Wereldoorlog, maar ook bij oorlogen en vredesmissies daarna. Dit jaar herdenken we dat het precies 80 jaar geleden is dat Nederland werd bevrijd. Vandaag herdenken we de mensen die dit mogelijk maakten. Mensen die hun leven gaven voor onze vrijheid. Zij stierven in onvrijheid en morgen, 5 mei, vieren we samen dat de vrijheid er nu al 80 jaar is. Ook in Westmaas zijn mensen opgepakt, afgevoerd, ondergedoken. Ook hier is geleden, verloren, gerouwd. Families raakten geliefden kwijt. Vanavond luisteren we naar Ruud in ’t Veld die ons
meeneemt in het verhaal van zijn oom, Johannes Kolf. Eén van de namen op het monument De Traan. Eén van de mensen die voor onze vrijheid zijn leven gaf. Het laat ons beseffen dat vrijheid vraagt om moed. En dat vrijheid offers vraagt. Het persoonlijke verhaal over Johannes Kolf brengt de oorlog heel dichtbij. Naar de straten van dit dorp en het laat zien hoe kwetsbaar vrijheid is en hoe krachtig verbondenheid kan zijn. In 1945 kregen we onze vrijheid terug, maar wereldwijd leven nog altijd mensen in oorlog,
onderdrukking en angst. Ook dichter bij huis voelen mensen zich soms niet vrij en niet veilig. Dat raakt mij, want vrijheid is meer dan afwezigheid van oorlog. Het is ook de aanwezigheid van verbondenheid en van medemenselijkheid. Vrijheid vraagt iets van ons allemaal. Elkaar zien. Elkaar helpen. Elkaar begrijpen. Opkomen tegen
onrecht en uitsluiting. Zelf het goede voorbeeld geven. Een veilige plek bieden aan wie dat nodig heeft. Vrijheid is nooit af. We moeten er dagelijks aan blijven werken. Om elkaar de ruimte te geven. Om onze democratie te bewaken”, aldus Erik van Heijningen in zijn toespraak.
Vrede moet je bewaken, beschermen, koesteren en is niet vanzelfsprekend
Ruud in ’t Veld:
“Het oorlogsmonument De Traan noemt tien namen van tien mensen uit onze gemeenschap die vielen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tien namen van gewone mensen die door de
omstandigheden, die zij niet hebben gewild, bijzondere mensen zijn geworden. Eén van die namen is die van Johannes Kolf. Jo, dat was zijn roepnaam, en ik delen niet alleen Westmaas als geboorteplaats en het huis waarin we zijn opgegroeid, maar wij delen ook het uniform. Jo trad in maart 1937 toe tot het Korps Politietroepen, een soort militaire politie. Ruim 40 jaar later, in januari 1977, trad ik toe tot de Koninklijke Landmacht. Jo bevond zich in het middelpunt van de heftige gevechten die plaatsvonden tussen de Duitse Luchtlandingseenheden en de Nederlandse troepen bij o.m. de Moerdijkbrug. Na de capitulatie trad hij in dienst bij de politie in Utrecht. In mijn tijd bij de Koninklijke Landmacht werden militairen ingezet bij de versterking van de Europese oostgrens en de uitzending van Nederlandse militairen naar Zuid-Libanon. Jo en ik dienden beiden onder oorlogsomstandigheden. Johannes vijf lange jaren tijdens een echte oorlog en ik vele jaren korter onder oorlogsomstandigheden. Jo verliet in mei 1942 de politie in Utrecht. Omdat de Duitsers besloten hadden dat alle oud-
militairen zich moesten melden om alsnog in krijgsgevangenschap te worden weggevoerd, besloot Jo
onder te duiken. Hij vertrok naar het noorden en sloot zich bij een Friese verzetsgroep aan. Hij nam deel aan verschillende verzetsacties w.o. die van de overval op de Leeuwarder gevangenis. Daar werden 51 gevangenen bevrijd zonder dat een schot werd gelost. Jo, die verschillende onderduikadressen had, werd verraden en op 29 januari 1945 tijdens de vlucht neergeschoten waar
hij aan zijn verwondingen is overleden. Jo en zijn kamereden vochten voor iets wat wij nu als vanzelfsprekend beschouwen. Maar hebben we er echt van geleerd? De situatie in Europa doet op sommige momenten pijnlijk veel denken aan de jaren ’30 toen velen geloofden dat het met een diplomatiek ‘gebroken geweertje’ wel goed zou
komen. Maar vrede is niet vanzelfsprekend. Vrede moet je bewaken, beschermen en koesteren. Laten we Johannes Kolf en de anderen niet alleen herdenken, maar vooral eren door bewust om te gaan met de vrijheid die zij nooit gekend hebben. Want herdenken is niet slechts stilstaan, het is juist
een stap zetten naar een toekomst zodat hun offers niet tevergeefs zijn geweest”, zo besluit Ruud in
’t Veld zijn toespraak.
Het (digitale)boek Oorlog in Westmaas
Onder het kopje Publicaties vindt u het boek Oorlog in Westmaas.
In deze uitgave komen circa 20 personen aan het woord die hun oorlogsherinneringen uit Westmaas vertellen. Deze bundel is uitverkocht, maar wanneer blijkt dat er dat er enkele tientallen personen zijn die hierin interesse hebben, is een herdruk mogelijk.
